Breaking 
विदेहनगरपालिकामा विवाद, प्रशासकीय अधिकृत कुटिए | बुधबारको विदेशी मुद्राको विनिमय दर कति ? | खुकुरी प्रहार गरेर ८ महिने नाति र हजुरआमाको हत्या | चितवनमा मोटरसाइकल दुर्घटना हुँदा एक जनाको मृत्यु | उत्तरी अफगानिस्तानको एउटा बैंक बाहिर आत्मघाती विस्फोट, कम्तीमा ६ को मृत्यु | ६ दिनदेखि हराइरहेका बालक फेला, प्रहरीले परिवारजन्यलाई बालक जिम्मा लगाए | मधेस प्रदेशसभाका सभामुख रामचन्द्र मण्डलले विद्यार्थीहरुलाई संविधान र संघियता पढाउने | अस्थि विसर्जनका लागि निस्केका जनकपुरधामका विश्वनाथ महतो सिमरिया घाटबाट बेपत्ता | नक्टाझिजमा दुर्घटनामा परेर शिक्षकको मृत्यु, मिथिला नगरपालिकामा शोक | मोडेल कलेज अफ ल मा यसै शैक्षिकसत्रदेखि वीए एलएलबी(५ वर्षे) को पढ़ाइ हुने |

मैथिली कथा – कथानक





रोशन जनकपुरी

“एकटा कथानक चाही मित्र ! रियलिस्टिक ।”

“कथा किया नइँ ? हमरे स किया ? आ रियलिस्टिके किया ?”

“माने किछु अलग हइट क’ होइ । कथानकमे किछु अपना हिसाबे हेरफेरके गुन्जाइस रहैछै । कथामे ई सुविधा नइँ होइछै । आ सब स बेसी अहाँ सन रियलिस्टिक लेखकसब सस्तमे पइट जाइछै ।”

“मुदा कहब त हम अपने बात !”

“हेतै ।”

“तहन ठीक छै । एकटा प्लौट मनमे तैयार अइ, सुनाउ ?”

“हेतै ।”

“ठीक छै । मुदा धैर्य राखब, बीचमे टोकटाक नइँ करब …….”

………………..  ……..

अन्हार राइत, डइनियाँके बेटा कदम तर मरल परल छै ।

नीक लोक ‘बढ़म’ तर चिबा रहल छै डइनिया बेटाके ।

……….

भयावह चियारल आँइख, गुँह मूत आ करिखामे लेभरायल, टपटप, टपकैत लाल–लाल लेहु स ललाइत धरती, आ ललायल डइनियाँके मइलझोल फाटल नूआँ, आ ओकरा चारुकात मनसायल हाँकल भीड़के ठहक्कैत बर्बर मुहठानसब, आ खिड़की स मुहियारी दैत नीक लोकक तस्वीर छपल अइछ अखबारमे । नीक लोकसब पढ़ैत अइछ अखबार । मुहँ बिचक’बैत अइछ —“एक्कइसम् शताब्दीमे सेहो एना ?”

.        ………………

नीक लोक कपड़ा पहिरैत अइछ । जाइत अइछ ‘बढ़म’ तर । मौर चढ़बैत अइछ । श्रद्धा स नत् होइत अइछ —“रच्छा करु हे बढ़म ! दुष्टात्मा, भूत–प्रेत, पिशाच–पिशाचिनी, डाइन–जोगिन स रच्छा करु हे जगदम्बा ! हे काली ! संहार करु ओहि सब दुष्ट प्रवृत्तिके !”

धूप गुग्गुल स धुआँइत आहुतके धुआँ हाथमे भरैत बालबच्चाके माथ हँसोतैथ अइछ नीक लोक ।

बढ़म थानक गहबर स बहराइत धामी छूबैत अइछ नीक लोकक माथ । सिन्दुरक लाल टीका वा छाउरक कारी टीका लगबैत अइछ सबहक भालपर । पढ़ैत अइछ शुभमस्तु मन्त्र । कामनामे गोहाइर करैत अइछ —“डाकिनी–पिशाचिनीके नाश हो !” जयजयकार स गुंजायमान भ‘जाइत अइछ बढ़मथानक उत्सव ।

……………………

घैलमे असंख्य भूँड़ छै । भूँड़सबमे स असंख्य इजोतक कमजोर टिमटिम बहरा रहल अइछ । घैलक उप्परके ढकनामे के धधराक इजोत उप्परे हवामे हेरा रहल अइछ । पिलपिल इजोतमे घेरा बनौने, डइनियाँसन मुँहकान बालीसब, चिन्हाइत नइँ अइछ, बस भीड़सन देखाइत अइछ, नाँइच रहल अइछ । गाइब रहल अइछ —“हे अन्हार राइत झिझिया ।

नीकलोक नाक सुकरैत अइछ —“अइछ त ई हमरे सँस्कृति, मुदा पुरान अइछ । मजा नइँ आइब रहल अइछ ।”

बढ़मथानक धर्मध्वज पर टाँगल माइक स गूँजैत अइछ फ्यूजन संगीत —‘चल चल गे डइनियाँ कदम तर, तोरा बेटाके खयबौ बढ़म तर ।’

…………………..

नीक लोक माइत गेल अइछ । की बोर्ड आ ड्रमसेटक बेसक धकधक छातीके कोँढ़–कोँढ़ छिटका रहल अइछ । मत्त नीक लोकसब, बिजलीजका नाँइच रहल अइछ । बढ़मथानक छत पर स छिडि़याइत फ्लड लाइटक इजोतक बाइढ़मे बहि रहल अइ नीकलोकक मन, उद्दाम । चारु दिस जयजयकार हुङकार अइछ —‘चल चल गे डइनियाँ कदम तर, तोरा बेटाके खयबौ बढ़म तर ।’

……………………….

राइत मुदा अन्हरिए अइछ । डइनियाँके गाममे त आओर घन अन्हार । शताब्दियो पुरान, जर्जर झिझियाक मरल इजोत, माथपर लदने नाँइच रहल डइनिएसन लोकसबहक जीवनक अन्हार स नइँ जीत सकल अइछ । कतबो ओ गाबओ —‘तोहरे भरोसे बढ़म बाबा झिझिया बनौलियो हो ।’

सबबेर डइनिएँके बेटा मरैत अइछ । सबबेर डइनिएके मुँह नाक स भभकैत अइछ लेहू । अहूबेर इहे भेल अइछ ।

सबबेर जका अहूबेर नीक लोके नइँ, ओकर अपनो लोकसब भगाब’ चाहैत अइछ ओकरा गाम स —‘ई गाम स भाइग किए नइँ जाइछै !’ ओकर अपन लोक, जेकरा डर छै जे डइनियाँके बहन्ने ओकरो बेटा नइँ मइर जाय । नीक लोकके कहीँ ओकरोसबमे डइनियाँ नइँ देखा जाय ।….”

“मुदा डइनियाँके बेटा किया मरल ? चाहे डइनियाँ,                         डइनियाँ किए भेल ?“

”आखिर धैर्य टुटिए गेल ! एकर जबाब अनेक भ’ सकैत अइछ । डइनियाँ महिला अइछ, चाहे डइनियाँ छोट जाइत  …..”

”छोट जाइत ?”

“एह ! एना बजैछी, जेना अहाँ इङ्गलैन्ड स आयल होइ । हँ छोट जाइत ! नीक लोकसब मेहनत करैबला सबके छोट जाइत कहैछै ।”

“मेहनत त हमहूँ करैछी ।”

“मुदा अहाँ गूँह त नइँ उठबै छी ने महोदय ! अहाँ म’र त नइँ ने उठबै छी महोदय ! अहाँ बिच्छन त नइँ ने उखारै छी,  अहाँ जुत्ता त नइँ ने सीबै छी, अहाँके किछु रुपैया वा किछु  सेर अन्नक खातिर आनक राइत रङ्गीन करबाबलेल विवश त नइँ ने कयल जाइय ….. !”

“भेल ! भेल ! आगू बढ़ू !”

“… त डइनियाँ गरीबो भ’ सकैय । डइनियाँ विदेशियाके असगरुआ ब’हु सेहो भ’ सकैय , वा डइनिया नीक लोककलेल अटेरी सेहो भ’सकैय ।”

“तब ?”

“तब की ! अन्हार राइत, डइनियाँके बेटा मरल परल छै । नीक लोक बढ़म तर डइनियाँके बेटाके चिबा रहल छै ।”

“ओह ! बन्द करु ई पुरना राग । हमर माथ फाइट जायत ।”

“बस ! एतबेमे टेँ बाइज गेलहुँ ? जे युग युग स ई भोइग रहल अइ, ओकर की हाल होइत हेतै ? …..कथानक नइँ चाही ? रियलिस्टिक ?”

“ओह ! ओ त चाहबे करी । मुदा कनेक दम्म त धर’ दिय ! ओह कते भयानक ! ….आब कहू !”

“त, अन्हार राइत …”

“फेर ओहे ?”

“हँ, कतौ स बात त आगू बढ़ाबही परतै ने !”

“हँ, होउ !”

“ठीक छै । मुदा टोकु नइँ बीचमे । ध्यान भटैक जाइछै । ….., डइनियाँके बेटा मरल परल छै । गूँह, मूँत आ करिखा स लेभरायल आ माथ स पैर तक युगीन यातनाके समाधि बनल अइ ओ । ओ मनमे अइ दुनियाँके सराध सहेजने अइ आ ओकर आँइखमे एकटा आक्रोशित प्रश्न प्रक्षेपित अइछ । एकटा युगके प्रश्न ! — नीक लोक किया चिबा गेल ओकर बेटाके ? कहिया अन्त होयत ई नीक लोकक दुनियाँ ? कहिया बनत ई दुनियाँ नीक सबहकलेल ?”

समयके भालपर एकटा तख्ती टाँगल अइ — एकइसम् शताब्दि ! आ ओइ तख्तीमे लटैक रहल अइ डइनियाँ आ ओकर बेटा , पेन्डुलम जका झूलैत ।

………………………………

अखबारक मुँहपर एकदिस डइनियाँक लेहू स लथपथ दृश्य अइछ, त दोसर दिस उत्सवमे मातल जयजयकार करैत नीक लोकक दृश्य छपल अइछ । शिर्षक अइछ —‘तोहरे भरोसे बढ़म बाबा । ……’

……………………….

”ओह ! ओह ! बन्द करु ! ई कथानक !”

“हँ, अइ स बेसी कहले की जा सकैय ? अइ स आगू त किछु करबाक जरुरी होइछै ।”

“की करबाक जरुरी छै ?”

“अइ सड़ल, मातल नीक लोकक दुनियाँक ध्वंस आ सबहकलेल नीक दुनियाँक निर्माण ।”

“ओह ! कते भयानक ! एहन कथानक बजारमे चलतै ?”

“ई त अहाँ जानी । हमरा त कथानक सुनयबाक छल, से सुना देलहुँ ।”

“एना किया बजैछी ? आब अहुँ हमरा अपरिचितसन बुझा रहल छी । एतेक पीड़ा, एतेक आक्रोश अहाँ कथानकमे कोना भरलहुँ ? आश्चर्य अइछ !”

“ठीक कहलहुँ ! हमहुँ ओही युगीन यातनाके एकटा हिस्सा छी । हमहुँ एकटा डइनियाँके बेटा छी, जेकर माय अपन बेटाके बचाब’मे अपन जान द’ देलक ।”

“ओह !”